Tìm hiểu về lọc tràn trên và lọc tràn dưới của bể cá cánh
Lọc tràn dưới
Đối với những người có niềm đam mê với cá cảnh sẽ không còn xa lạ với cụm từ lọc tràn dưới. Lọc tràn dưới là hệ thống lọc nước loại bỏ các cặn bẩn như thức ăn thừa, rác,tảo, phân của cá và cả các độc tố nguy hiểm, các chất hóa học độc hại ra khỏi nước.
Bộ lọc tràn dưới này thường được đặt ở dưới đáy của bể cá cảnh, điều này khác hoàn toàn so với lọc tràn trên và lọc tràn vách.
Lọc tràn dưới có vai trò đảm bảo cho nước ở bể cá sạch sẽ, an toàn, tạo điều kiện cho cá sinh sống phát triển mạnh mẽ. Bên cạnh đó, khi sử dụng các vật liệu lọc như san hô lọc, sứ lọc sẽ cung cấp vi sinh có lợi cho cá và cân bằng được độ pH của nước có trong bể cá.
Nguyên lý hoạt động
Bộ lọc tràn dưới thiết kế dạng hình hộp chữ nhật, được phân thành 3 – 5 ngăn lọc thô và lọc tinh tùy người nuôi.
Lọc thô thường chứa bùi nhùi hoặc bông lọc, có nhiệm vụ giữ lại các chất bẩn lớn trong nước như là phân cá, thức ăn thừa và các chất cặn lơ lửng trong nước. Có thể dùng kiểu lọc dàn mưa để tăng hiệu quả lọc cho phần này. Cần chú ý giặt bông lọc, bùi nhùi thường xuyên để tránh tắc nghẽn nước, khiến nước bị tràn ra ngoài.
Lọc tinh có chứa các loại vật liệu lọc như sứ lọc, gốm lọc, nham thạch, san hô vụn, than hoạt tính… Đây là các vật liệu có nhiều các lỗ rỗng nhỏ là nơi cư trú cho các loại vi sinh vật phân hủy các chất do như các muối ( NH4+), (NH3) và các loại (NO3- ) là các chất độc hại do cá bài tiết ra mà phần lọc thô không lọc được gây độc cho cá và làm cho bể cá có mùi hôi thối hoặc tanh.
Nguyên lý hoạt động của lọc tràn là nước được bơm từ bể cá vào ngăn đầu tiên của bể lọc để lọc thô sau đó sẽ qua ngăn thứ 2 hoặc thứ 3 để lọc tinh và đến ngăn tiếp theo để lọc hóa học trước khi đến ngăn cuối cùng để bơm ngược lại bể. Ở ngăn này các bạn có thể trồng các loại cây thủy sinh dễ trồng như là ráy hoặc dương xỉ để tăng hiệu quả lọc sinh học. Vào mùa đông bạn cũng nên đặt sưởi ở ngăn này vì nước sẽ được sưởi ấm trước khi cấp vào bể chính vì thế sẽ tăng được hiệu quả sưởi cho bể cá.
Ưu nhược điểm của lọc tràn dưới
Ưu điểm
Bộ lọc tràn dưới có thể được thiết kế có nhiều kích thước khác nhau, khoang lọc lớn chứa nhiều các vật liệu lọc khác nhau nhằm tăng hiệu suất lọc nước.
Một số bể cá nhỏ, bể cá để bàn hay treo tường có thể không cần thiết sử dụng bộ lọc tràn dưới. Tuy nhiên, với các bể cá rồng, bể cá nhà hàng hay hải sản thì nên sử dụng lọc tràn dưới bởi đây là loại lọc tràn hiệu quả tốt nhất so với các loại lọc tràn hiện đang có ở nước ta.
Nhược điểm
Có một số trường hợp, người nuôi khá chủ quan đục lỗ thẳng cho nước chảy xuống bộ lọc tràn dưới. Nếu không được canh nước chuẩn sẽ dẫn đến việc tràn nước ra sàn, còn gây hại cá có thể mắc cạn nếu như nước trong bể bị chảy cạn.
Để khắc phục nhược điểm này, người nuôi có thể sử dụng phương pháp overflow control. Tức là điều khiển lượng nước ra vào cho phù hợp, canh định mức của nước bên trong hồ và bên ngoài tràn ra tới mức cho phép
Lọc tràn trên
Lọc tràn trên là loại lọc được ứng dụng rộng rãi nhất trong việc xử lý nước bể cá tại Việt Nam. Hệ thống lọc tràn trên gồm 1 bể kính với các vách lọc để tạo cho nước luân chuyển theo đường hình sin từ điểm cấp nước tới điểm trả nước lại bể. Tùy vào kích thước của bể lọc mà có thể sử dụng 1 bơm hoặc 2 bơm, 1 đầu trả nước hoặc trả nước vào giữa.
Có thể nói, hệ thống lọc tràn trên là phiên bản nâng cấp của các phương pháp lọc thô sơ như sử dụng hộp, rổ, thùng nhựa để phía bên trên bể nước và để vào đó một ít bông, sau đó cấp nước lên trên và để nước xuyên qua vật liệu rồi rơi xuống.
Lọc tràn trên thường được dán bằng kính và keo silicon với ưu điểm là dễ làm, rẻ, tận dụng được nguồn kính RC thừa khi gia công các bể cá kích thước lớn.
Nguyên lý hoạt động
Về nguyên lý hoạt động, nước sẽ tràn từ ngăn 1 cho tới ngăn cuối cùng (có những hộp lọc làm nhiều ngăn tùy theo nhu cầu sử dụng).
Bộ lọc nước sẽ thật sự hiệu quả khi nó phát huy hết tác dụng của phần lọc thô (cơ học) và lọc tinh (sinh học):
- Lọc thô: thường là phần bông lọc (gòn lọc) sẽ giữ lại các chất bản có thể nhìn thấy được như chất thải của cá, thức ăn thừa, để bông lọc nhiều sẽ giúp cho nước trong bể không còn những chất bẩn lơ lửng trôi trên nước. Tuy nhiên, cho nhiều bông lọc phải lưu ý đến việc thoát nước.
- Lọc tinh: là những vật liệu lọc quen thuộc như nham thạch, san hô, sứ vi sinh (sứ lọc vừa có tác dụng lọc thô vừa có tác dụng lọc tinh). Các vật liệu này có dạng xốp, nhiều lỗ li ti là nơi vi sinh có ích trú ngụ. Khi vi sinh phát triển tốt sẽ có tác dụng làm trong nước và diệt khuẩn rất hiệu quả, tránh các bệnh do nhiễm khuẩn từ nước cho cá Koi.